ΙΣΤΟΡΙΑ

Από την εποχη των σπηλαιων ο ανθρωπος, μεσα στον χωρο που ζουσε, ειχε οριοθετησει έναν χωρο γυρω από την εστια της φωτιας, εκει οπου μαγειρευαν και ετρωγαν ο οποιος σαν εννοια ελαχιστα διαφερει από την εννοια που ο χωρος αυτος εχει σημερα, τον χωρο της κουζινας.
Στα ευπορα σπιτια της Αρχαιας Ελλαδας ο χωρος της κουζινας ηταν σε ένα ξεχωριστο δωματιο ,παρεχοντας τη δυνατοτητα προετοιμασιας του φαγητου με ψησιμο στα καρβουνα, αλλα και με βρασιμο σε δοχεια.

Απομονωμενος από το υπολοιπο σπιτι ηταν και ο χωρος της κουζινας για τα ευπορα νοικοκυρια της Ρωμαικης Αυτοκρατοριας,γιατι αφ΄ενός μεν ηθελαν να διατηρουν το σπιτι καθαρο από οσμες και καπνο ,αφ΄ετερου δε, δεν ηθελαν να ερχονται σε επαφη οι σκλαβοι που δουλευαν στην κουζινα, με τους επισκεπτες.
Στη Μ.Βρεττανια μετα την Ρωμαικη κατοχη (γυρω στο 407 π.χ.)το μαγειρεμα γινοταν εξω από το σπιτι σε καζανια πανω σε «ανοιχτη φωτια» αφ’ενός μεν για να αποφευχθει ο κινδυνος πυρκαγιας, και αφ’ετερου για να μενει το σπιτι καθαρο από τους καπνους και τις μυρωδιες των φαγητων.
Ο χωρος της κουζινας είναι ο χωρος στον οποιο μαγειρευουμε,αποθηκευουμε τα τροφιμα,πλενουμε τα πιατα,συγκεντρωνετai η οικογενεια για να φαει,και δεν είναι λιγες οι φορες που στον χωρο της κουζινας θα πιουμε καφε με καποιον φιλο μας.
Σε όλα τα καλοσχεδιασμενα σπιτια η κουζινα είναι πλεον το επικεντρο της καθημερινοτητας. Σε όλο σχεδον τον κοσμο υπαρχει η ιδια αποψη για την «κοινωνικοτητα» του χωρου της κουζινας,μια αποψη που αρχισε να εχει εφαρμογη από τον μεσαιωνα .
Στα σπιτια της εποχης εκεινης υπηρχε ενας πολυχρηστικος χωρος γυρω από τον χωρο που ετρωγαν και από την εστια του τζακιου,η οποια χρησιμευε και ως εστια μαγειρεματος ,και επειδη ηταν ο πιο θερμος χωρος καποιοι κοιμωντουσαν σ’αυτον (ιδιως οι υπηρετες) τις κρυες νυχτεs
Στην Ευρωπη στα χρονια του μεσαιωνα προκειμενου να μειωσουν τη συσωρευση του καπνου που δημιουργειτο από τη φωτια ,εφτιαχναν την εστια θερμανσης κατω από το ψηλοτερο σημειο του σπιτιου,φροντιζοντας παραλληλα να υπαρχει και ένα ανοιγμα στην οροφη του δωματιου, η οποια λειτουργουσε ως καμιναδα.
Η εστια της φωτιας παρεμεινε στο κεντρο του δωματιου για πολλα χρονια, κανοντας ετσι το χωρο της κουζινας ένα μαυρισμενο και καπνισμενο χωρο,ενώ από την εποχη που ανακαλυφθηκε η καμιναδα και μετα η εστια της φωτιας μεταφερθηκε σε έναν τοιχο του δωματιου. Η κατασκευη αυτή εμοιαζε με το σημερινο τζακι.
Προς το τελος του Μεσαιωνα η εστια θερμανσης και μαγειρεματος ,και κατ΄επεκταση η κουζινα, απομακρυνεται από το χωρο που χρησιμευε ως χωρος συγκεντρωσης και μεταφερεται σε ένα άλλο χωρο του οικηματος.
Το living room απαλαγμενο πλεον από τους καπνους και τις οσμες των φαγητων, αποκτα πλεον διαφορετικη χρηση. Γινεται ο χωρος για κοινωνικες εκδηλωσεις, ενώ η κουζινα γινεται ο χωρος στον οποιο ζουν και εργαζονται οι υπηρετες.

Στα φτωχοτερα νοιοκυρια όμως η κουζινα, το living room και ο χωρος του φαγητου συνεχιζουν να είναι στον ιδιο χωρο. 
 
Το 1849 για πρωτη φορα η Αμερικανιδα Catherine Beecher μεσα από μια διατριβη της εδειξε το ενδιαφερον της για την αποδοτικοτητα των εργασιων που γινονται μεσα στο σπιτι. Σε καποιο σημειο αυτης της διατριβης αναφεροταν και στο χωρο της κουζινας ,και σε μια καλοσχεδιασμενη σχεση μεταξυ νεροχυτη και φουρνου(σημειου πλυσιματος και εστιας μαγειρεματος αντιστοιχα),προτεινοντας ακομα και καποιες λυσεις για αποτελεσματικωτερους τροπους αποθηκευσης.


Αναφεροταν στην αναγκη διαχωρισμου της εστιας μαγειρεματος από τον υπολοιπο χωρο με γυαλινες πορτες προκειμενου να διατηρειται καθαρος ο αερας.

Παραλληλα απομακρυνει από το χωρο της κουζινας το κεντρικο τραπεζι που χρησιμευε και σαν παγκος εργασιας,αντικαθιστωντας το με παγκους προσαρμοσμενους στους τοιχους , και σε υψος ισο με το υψος της μεσης ενός ενηλικα.

Γυρω στο 1850 αρχισαν να κανουν την εμφανιση τους υψηλα ντουλαπια βιτρινες μεσα στα οποια τοποθετουσαν διαφορα αντικειμενα με σκοπο την επιδειξη τους,αναδεικνυοντας κατ’αυτόν τον τροπο και την κοινωνικη θεση του ιδιοκτητη του σπιτιου.
Ο χωρος της κουζινας ηταν πλεον ορατος από τον επισκεπτη και ειχε αρχισει να διακοσμειται.

Το 1919 κυκλοφορησε ένα βιβλιο με τιτλο Scientific Management in the home ,από την επισης Αμερικανιδα Christine Frederick η οποια ειχε ηδη στο ενεργητικο της αρθρα σε γυναικεια εφημεριδα σχετικα με την διαχειρηση του σπιτιου και των εργασιων που γινονται σ’αυτό.

Ένα από τα θεματα που ανεφερε στο βιβλιο της ηταν η θεση και το υψος του νεροχυτη που αναγκαζαν τη νοικοκυρα ακομα και να σκυβει όταν επλενε τα πιατα.




Με αφορμη την μελετη της C. Beecher αλλα και μιας μεταγενεστερης του 1919 από την Christine Frederick (η οποια ανεφερε ότι οι εργασιες στην κουζινα μπορουν να γινουν καλλυτερα από την νοικοκυρα εάν αντικατασταθουν οι οικιακοι βοηθοι με συσκευες,αλλα και από σωστοτερο σχεδιασμο του χωρου της κουζινας),δημιουργηθηκε το 1926 η “Frankfurt kitchen

Ηταν μια συνθεση περιπου 1,90Χ3,40 και ο εμπνευστης της Margarete Lihotzky ηθελε με αυτή τη δημιουργια (γνωριζοντας τις αναγκες της εργαζομενης γυναικας της εποχης εκεινης )να μειωσει το χρονο απασχολησης της μεσα στην κουζινα.
Από την άλλη επροκειτο να εξοπλισει όπως και εγινε,τους αντιστοιχους χωρους «εργατικων κατοικιων» της εποχης εκεινης ,περιπου10.000 διαμερισματα,στην Φρανκφουρτη.
Σαν προιον λοιπον μαζικης παραγωγης ειχε και σκοπο τη μειωση του κοστους.
Στον χωρο της κουζινας υπηρχε ένα μεγαλο παραθυρο για τον επαρκη φωτισμο του κατά τη διαρκεια της ημερας,ενώ ένα φωτιστικο οροφης πανω σε ραγα φωτιζε το χωρο το βραδυ,και επειδη ειχε την δυνατοτητα να συρεται,φωτιζε και συγκεκριμενα σημεια.
Η συνδεση με το καθιστικο δε, γινοταν μεσω μιας συρομενης πορτας
Δεν ετυχε όμως ευρυτερης αποδοχης λογω των περιορισμενων διαστασεων,επιτρεποντας μονο σε ένα ατομο να δουλευει σε αυτόν τον χωρο.
   Όμως οι βασεις για την τυποποιηση των διαστασεων για το χωρο της κουζινας, ειχαν μπει. Γιά πολλούς, ακόμα καί στις μέρες μας αποτελεί έμπνευση. 
   Η   GUARDIAN   την αποκαλεί μητέρα των κουζινών, ενώ καί άλλα ΜΜΕ αναφέρονται σ΄αυτην N.Y. TIMES 

  Στην Ευρωπη και στην Αμερικη αρχισε να κυριαρχει πλεον η ιδεα και του σχεδιασμου των επιπλων κουζινας που ειχε να κανει και με την αισθητικη,πιστευοντας πως και με αυτόν τον τροπο θα βοηθουσαν στην καλυτερευση των εργασιων,στην αποτελεσματικωτερη διαχειρηση του χωρου της κουζινας.

Στις αρχες της δεκαετιας του 50 στη Γερμανια η  Poggenpohl σχεδιάζει ένα ενναλακτικο ειδος κουζινας με τυποποιημενα στοιχεια, δημιουργωντας συνθεσεις με ντουλαπια βασεως πανω στα οποια υπηρχε συνεχομενος παγκος εργασιας,ενώ η συνθεση συμπληρωνετο με κρεμαστα ντουλαπια τα οποια καλυπταν διαστασεις στο χωρο ομοιες με τις διαστασεις των ντουλαπιων βασης.
Την ιδια περιπου περιοδο ολο και περισσοτερες κουζινες εξοπλιζονται με πρακτικους, οικονομικους και σε πολλα χρωματα παγκους εργασιας από βακελιτη από την Formika

Προς το τελος της δεκαετιας του 40 στη Σχολη Αρχιτεκτονικης του Πανεπιστημιου του Ιλλινοις δημιουργειται το Τριγωνο Εργασιας για τον χωρο της κουζινας, μια αρχη που με αλλα λογια προσδιοριζει τις θεσεις που θα πρεπει να εχουν το ψυγειο, ο νεροχυτης και ο φουρνος μεσα στο χωρο της κουζινας.


Το 1970 η Poggenpohl παρουσιαζει στην Διεθνη Εκθεση Επιπλων της Κολωνιας την «στρογγυλη κουζινα» μια μελετη του σχεδιαστη Luigi Colani.

Ηταν ενας χωρος οπου ο χρηστης ειχε τα παντα διπλα του, αλλα μπορουσε να χρησιμοποιηθει από ένα ατομο μονο, και γι’αυτό εμεινε μελετη.
Εδωσε όμως το ερεθισμα σε αλλους σχεδιαστες να δημιουργησουν κυκλικες συνθεσεις καλλυτερα εργονομικα σχεδιασμενες.
Στις αρχες του 1970 δημιουργουνται και οι στανταρντ διαστασεις για το υψος των ντουλαπιων βασης,το κενο αναμεσαστα ντουλαπια βασης και στα κρεμαστα, το βαθος των παγκων εργασιας και τελος το βαθος των κρεμαστων ντουλαπιων
Την ιδια εποχη η εταιρεια Bulthaup ,εχοντας τη φιλοσοφια της εργονομιας και αισθητικης αλλα και μινιμαλιστικου σχεδιασμου την οποια διατηρει μεχρι και σημερα, παρουσιαζει το concept 12 ενώ αργοτερα δημιουργει το butcher block,μια συγχρονη αναφορα στον παγκο εργασιας – νησιδα που συναντουσαμε στις κουζινες του μεσαίωνα.

Με την βελτιωση της αποδοσης των αποροφητηρων μετα το 1980, την εξελιγμενη αισθητικη των ηλεκτρικων συσκευων και τη μειωση των χωρων του σπιτιου, αρχιζουμε να συνανταμε εννιαιους χωρους κουζινας και καθιστικου δινοντας ετσι την εννοια της κοινωνικοτητας του χωρου της κουζινας, μιας εννοιας που αναγκαστικα υπηρχε και αναγκαστικα καταργηθηκε στα χρονια του Μεσαιωνα.

Αυτή η ξαναενοποιηση του καθιστικου με τον χωρο φαγητου και τον χωρο της κουζινας αρχισε να απαιτει «φινετσατα» και ακριβα στοιχεια για την κουζινα, από συσκευες εως ντουλαπια, κανοντας κατ΄αυτόν τον τροπο την κουζινα και μεσο επιδειξης.

Τα στοιχεια που που βρισκονταν στον χωρο της κουζινας λιγες δεκαετιες πριν,(ηλ.συσκευες,ντουλαπια,τραπεζι) επετρεπαν στον χωρο αυτό να λειτουργει πρωτιστως ως χωρος εργασιας και φαγητου,ενώ με την παροδο των χρονων στις μερες μας,και με την μεταφορα του χωρου αυτου σε ενοιαιο χωρο προστεθηκαν και αλλα στοιχεια, καναπεδες, οπτικοακουστικα συστηματα δινοντας τη δυνατοτητα σε αυτόν το χωρο να λειτουργει και ως χωρος χαλαρωσης και διασκεδασης..

Βλεπουμε λοιπον ότι και με τη βοηθεια της βιομηχανιας κανενας άλλος χωρος του σπιτιου μεσα στην διαρκεια του χρονου δεν επηρεαστηκε τοσο πολύ ,οσο ο χωρος της κουζινας .


  Την ιδεα του Colani αξιοποιησε με τον καλλυτερο τροπο η εταιρεια Pedini δημιουργωντας κυκλικα στοιχεια καί νησιδες, προσφεροντας ευκολια κινησεων στον χρηστη.
 

     Βασισμενη στις εξελιξεις που γινονται στον χωρο της κουζινας και στην προσπαθεια να προβλεφθει το μελλον είναι η μελετη του Enzo Eusebi NOT FOR FOOD, για την εταιρεια BERLONI η οποια μελετη παρουσιαστηκε στην Δεθνη Εκθεση του Μιλανο το 2006.
   Η συνθεση αυτή είναι κατασκευασμενη από ανθρακονηματα,και εχουν ενσωματωτωθει επανω της ολες εκεινες οι λειτουργειες που απαιτουνται σε έναν χωρο κουζινας σημερα ακομα και αυτές που θα απαιτουνται στο μελλον (μαγειρεμα συντηρηση,πλυσιμο,καθιστικο, οπτικοακουστικο συστημα, internet
 

Με την παροδο του χρονου λοιπον δημιουργηθηκε η αναγκη μελετης για αυτόν τον χωρο.
Μελετης που εχει να κανει με την λειτουργικοτητα του, αλλα και με την αισθητικη του,και αυτό γιατι η κουζινα, σαν συνθεση επιπλων και ηλεκτρικων συσκευων, αρκετες φορες είναι ο ακριβωτερος χωρος που υπαρχει μεσα στο σπιτι ,ενώ σαν χωρος είναι ο χωρος που χρησιμοποιειται περισσοτερο από οποιοδηποτε άλλο χωρο μεσα στο σπιτι.
Σε αρκετες δε περιπτωσεις η αισθητικη και το υφος της κουζινας οριζει και το αντιστοιχο υφος του χωρου που συνδεεται με αυτην.
Η αναγκη λειτουργικου και αισθητικου σχεδιασμου λοιπον, επιτρεπει την δημιουργια αυτου του χωρου μονο από εξειδικευμενους σχεδιαστες-διακοσμητες